ปวดฟัน เหงือกบวม จากการสะสมของคราบจุลินทรีย์หรือเชื้อแบคทีเรีย เพราะการดูแลสุขภาพภายในช่องปากไม่ดีพอ หรือจากความผิดปกตของฟัน เช่น ฟันคุด ฟันเก ฟันซ้อน หรือแม้แต่จากกินอาหารประเภทแป้งและน้ำตาล ซึ่งเป็นของโปรดเหล่าแบคทีเรียทั้งหลาย จนทำให้เกิดฟันผุ เหงือกอักเสบ บวม มีหนอง หรือมีกลิ่นปาก และเมื่อมีอาการปวดฟัน เราก็ย่อมต้องหาทุกวิถีทางเพื่อบรรเทาอาการเพื่อหยุดความทรมานจากการปวดฟันหรือเจ็บเหงือก
อีกช่องทางหนึ่งที่เราจะมาแนะนำสำหรับคนปวดฟันหรือมีอาการเหงือกบวม คือ การใช้สมุนไพร ซึ่งสมุนไพรที่เราจะกล่าวถึงต่อไปนี้ ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดจากโรคเหงือกและฟันเท่านั้นไม่ได้ช่วยรักษา ซึ่งจะมีสมุนไพรอะไรบ้างนั้น ตามมาดูกันเลย
ตำลึง
นำใบตำลึง 1 ใบ ดินสอพอง 2 ก้อน ใส่ครกแล้วโขลกให้พอแหลก หรือจะใช้เครื่องปั่นก็ปั่นเพียงให้พอแหลกเท่านั้น ไม่ต้องให้ละเอียด แล้วเติมน้ำเล็กน้อย คลุกให้เข้าเป็นเนื้อเดียวกันแล้วนำมาพอกข้างแก้มบริเวณที่ปวดฟัน เปลี่ยนใหม่ทุกครั้งเมื่อเริ่มแห้ง พอกอย่างนี้ไปสัก 2-3 ครั้ง อาการปวดจะทุเลาลง
กานพลู
กานพลูคือสมุนไพรยารสเผ็ดร้อนและฝาด มีฤทธิ์เป็นยาชา นำมาใช้ให้ชาเฉพาะที่ได้ โดยเฉพาะน้ำมันกานพลูยังช่วยฆ่าเชื้อโรคในช่องปากได้เป็นอย่างดี วิธีใช้ไม่ยากเลย เพียงนำสำลีพันปลายไม้แล้วชุบน้ำมันกานพลู จากนั้นนำไปจิ้มไว้ตรงบริเวณฟันที่ปวด หรือนำกานพลูมาตำผสมกับเหล้าขาวเล็กน้อย แล้วนำไปอุดฟันซี่ที่ปวดหรือพอกบริเวณเหงือกบวมเจ็บก็ได้เช่นกัน
เปลือกข่อย
ข่อย มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียในรากฟัน ที่ก่อให้เกิดโรคเหงือกอักเสบ บรรเทาอาการปวดฟันด้วยการนำเปลือกข่อยต้มกับน้ำ ผสม เกลือ 1 ช้อนชา ต้มให้เดือดแล้วปล่อยทิ้งไว้ให้เย็น จึงนำมาอมไว้ข้างที่ปวด 2-3 นาที ทำติดต่อกัน 3-5 ครั้ง หรือจนกว่าอาการปวดจะทุเลา
การบูร
การบูรนอกจากจะมีความหอมเย็น และรู้สึกเย็นเมื่อสัมผัส ยังมีฤทธิ์ช่วยบรรเทาอาการปวดได้ด้วย โดยนำการบูรไปอุดตรงรูฟันที่ปวด หรือพอกไว้ใกล้ ๆ บริเวณเหงือกอักเสบเป็นหนอง
หัวข่าแก่สด
นำหัวข่าแก่มาตำผสมเกลือเล็กน้อย แล้วอุดรูฟันผุเพื่อบรรเทาอาการปวด
ใบพลู
ใบพลู คือ พืชสมุนไพรรสเฝื่อนและฝาดเล็กน้อย มีลักษณะเป็นใบเขียว คนละชนิดกับกานพลู ใบพลูมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราได้ นอกจากนี้ใบพลูมีน้ำมันหอมระเหย ช่วยให้ดับกลิ่นปากและทำให้ลมหายใจสดชื่น จึงเหมาะมากที่จะเคี้ยวใบพลูหลังอาหารทุกครั้ง เพื่อระงับกลิ่นปาก และช่วยลดการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย และสำหรับนักดื่มที่กังวลเรื่องกลิ่นปากหลังดื่ม ก็ควรมีใบพลูไว้เคี้ยวดับกลิ่นแอลกอฮอล์ วิธีใช้ใบพลูบรรเทาอาการปวด ด้วยการโรยเกลือปริมาณเล็กน้อยลงบนใบพลูแล้วนำไปเคี้ยวพอให้ใบแหลกและมีน้ำมันออกมา จากนั้นอมไว้ประมาณ 3-5 นาที จึงบ้วนทิ้ง (สามารถกลืนได้ ไม่เป็นอันตรายใด ๆ)
กระเทียม
กระเทียมอาหารสมุนไพรคู่ครัว และเป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ เนื่องจากสารในกระเทียมมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และช่วยระงับความปวดได้ คนในสมัยก่อนจึงใช้กระเทียม 5-7 กลีบ ตำกับเกลือ 2 ช้อนชา แล้วนำไปพอกบริเวณเหงือกบวม หรือบริเวณที่มีอาการเจ็บฟัน
มะขามป้อม
มะขามป้อม สมุนไพรมากด้วยวิตามินซีสูง มักถูกนำไปใช้เพื่อบรรเทาอาการเจ็บคอ ไอ และเสริมภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย แต่มะขามป้อมยังสามารถนำมาใช้ลดการสะสมแบคทีเรียในช่องปาก รวมไปถึงช่วยในดับกลิ่นปากได้อีกด้วย ด้วยการนำมะขามป้อมมาทุบจนแตก แล้วต้มกับเกลือในอัตราส่วน 1 : 1 แล้วนำไปกรองใส่ขวดไว้ ใช้อมแทนน้ำยาบ้วนปากก่อนแปรงฟัน ทำติดต่อกันประมาณ 1 สัปดาห์
ฟ้าทะลายโจร
ฟ้าทะลายโจรคือสมุนไพรรสขม ที่มีความโดดเด่นของสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการไอ เจ็บคอ และฆ่าเชื้อโรคในลำคอ และยังมีคุณสมบัติอื่น ๆ อีกมากมาย เพียงแต่รสชาติอาจไม่เป็นที่ถูกใจของบางคนนักอันเนื่องมากจากรสขมมากนั่นเอง แต่สำหรับใครที่มีแผลในช่องปาก หรือเหงือกมีแผล ฟันเป็นรู ให้อมใบฟ้าทะลายโจรสด ๆ โดยไม่ต้องเคี้ยว และพยายามให้ใบฟ้าทะลายโจรโดนบริเวณแผลเปิด
อย่างไรก็ตาม สมุนไพรเหล่านี้มีฤทธิ์และคุณสมบัติช่วยบรรเทา และลดอาการเจ็บปวดจากโรคฟันและเหงือกเท่านั้น ไม่ได้ช่วยรักษาให้หายขาดได้ วิธีรักษาเหงือกบวมเป็นหนอง หรือโรคเหงือกและฟันทุกชนิดได้ดีที่สุดคือการไปพบทันตแพทย์ เพื่อให้ตรวจสุขภาพภายในช่องปาก รับคำแนะนำการดูแลและรักษาได้อย่างเหมาะสมกับอาการของโรค
