ช่างไฟฟ้าต้องมีใบรับรองไหม / งานไฟฟ้าประเภทใดบ้างที่ต้องมีใบรับรอง /ไม่มีวุฒิการศึกษาเป็นช่างไฟอะไรได้บ้าง / เราเดินสายไฟในบ้านด้วยตัวเองได้ไหม

บทความนี้จะมาไขข้อสงสัยเรื่อง ใบรับรองช่างไฟฟ้าภายในอาคารจำเป็นแค่ไหน กับกฏหมายช่างไฟฟ้าอุตสาหกรรมออกใหม่ และงานไฟฟ้าประเภทใดบ้างที่ต้องมีบัตรประจำตัว รวมไปถึงผู้ที่ต้องการขอใบเซอร์อาชีพช่างไฟฟ้าคุณสมบัติมีอะไรบ้าง พร้อมแนะนำเอกสารอะไรบ้างที่ต้องเตรียมในการขอใบประกอบวิชาชีพไฟฟ้า

ช่างไฟฟ้าต้องมีใบรับรองไหม ?

ก่อนอื่นเราต้องรู้ก่อนว่า ช่างไฟฟ้าคือผู้ที่จะต้องมีทฤษฎีความรู้และความสามารถในหลักการของระบบไฟฟ้า วิธีทดสอบไฟฟ้า การใช้งานอุปกรณ์ การดูแล แก้ไข บำรุงรักษา ซ่อมแซม และงานที่เกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้ารวมไปถึงการตรวจหาสาเหตุและสามารถแก้ไขปัญหาระบบไฟฟ้าได้ ดังนั้น ช่างไฟฟ้าจะต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญและมีความรู้ความสามารถเฉพาะทาง เพราะต้องทำงานกับกระแสไฟฟ้าที่อาจเกิดอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ตลอดเวลา 

อาชีพช่างไฟฟ้านับว่าเป็นอีกอาชีพหนึ่งที่มีโอกาสขยายตัวสูง เพราะเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานเป็นอย่างมากในขณะนี้ และกำลังขาดแคลนทั่วโลก ทำให้อาชีพช่างไฟฟ้าเป็นอีกอาชีพที่น่าสนใจ มีความมั่นคงสูง และรายได้ดี ทำให้ใครหลายคนสนใจในอาชีพช่างไฟฟ้ามากขึ้น โดยก่อนนี้การเป็นช่างไฟง่ายมาก แค่จบปวช. สาขาช่างไฟฟ้า ก็เป็นช่างไฟได้แล้ว บางคนก็เป็นช่างด้วยการเรียนแบบครูพักลักจำ คือเป็นลูกมือช่าง แล้วอาศัยการทำงานบ่อย ๆ จนมีประสบการณ์ ก็ได้กลายเป็นช่างไฟในที่สุด แต่เมื่อ พ.ร.บ.กฏหมายช่างไฟฟ้าฯ ล่าสุดที่ได้ประกาศออกมา การจะเป็นช่างไฟฟ้า หรือคนที่ต้องการจะจ้างช่างไฟ ต้องคำนึงถึงบัตรประจำตัวช่างไฟฟ้ากันให้มากขึ้น

ตามประกาศกระทรวงแรงงาน พ.ร.บ. ส่งเสริมการพัฒนา ฝีมือแรงงาน ฉบับที่ 2 พ.ศ.2557 ซึ่งบังคับใช้ตั้งแต่ 26 ตุลาคม 2559  และในส่วนที่แก้ไขเพิ่มเติม ได้มีการกำหนดให้สาขาช่างไฟฟ้าภายในอาคาร คือ สาขาอาชีพที่อาจเป็นอันตรายต่อสาธารณะ จึงต้องดำเนินการโดยผู้ได้รับหนังสือรับรองความรู้ความสามารถ ตามกฏหมายว่าด้วยการส่งเสริมการพัฒนาฝีมือแรงงาน 

หากผู้ใดฝ่าฝืนทำงานโดยไม่มีบัตรประจำตัวช่างไฟฟ้า จะมีความผิดตามกฏหมาย โทษปรับไม่เกิน 5,000 บาท ส่วนนายจ้างที่จ้างช่างไฟฟ้าไม่มีหนังสือรับรอง หรือจ้างแรงงานที่ไม่มีบัตรประจำตัวช่างฯ ย่อมมีความผิดและปรับโทษไม่เกิน 30,000 บาท โดยกฏหมายฉบับนี้ได้ถูกกำหนดขึ้นเพื่อควบคุมผู้ประกอบอาชีพช่างไฟฟ้าทุกคน ยกเว้นผู้จบวิศวะฯ และมีใบกว.ช่างไฟฟ้ากำลัง 

ใบ กว. คืออะไร  

ใบ กว. คือ ใบอนุญาตให้บุคคลประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม ออกโดยสภาวิศวกร ซึ่งมีคณะกรรมการควบคุมการประกอบวิชาชีพวิศวกรรม (ก.ว.) เป็นผู้พิจารณาออกใบอนุญาต ซึ่งใบกว.จำเป็นสำหรับการทำงานของวิศวกรบางสาขา ที่เกี่ยวข้องกับความเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สิน ทั้งของผู้ใช้งานและสาธารณชน ดังนั้นช่างไฟฟ้าที่มีใบ กว. คือผู้ที่ผ่านการอบรมและทดสอบจากสภาวิศวกร ทั้งในด้านจรรยาบรรณ ความปลอดภัย และทักษะทางวิศวกรรมอย่างถูกต้อง 

ทำไมช่างไฟฟ้าจึงถูกจัดเข้าเป็นสาขาอาชีพที่อาจเป็นอันตรายต่อสาธารณชน 

ช่างไฟฟ้าภายในอาคาร คือ ผู้ที่ประกอบอาชีพในงานติดตั้งระบบไฟฟ้ากำลัง สำหรับระบบไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟส ด้วยแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับไม่เกิน 1,000 โวลต์ หรือใช้กับไฟฟ้ากระแสตรงไม่เกิน 1,500 โวลต์ มีความรู้และสามารถปฏิบัติงานการซ่อมบำรุง การใช้เครื่องมือ การใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าภายในอาคาร รวมไปถึงหลักการใช้งานทั่วไปของเครื่องใช้ไฟฟ้าสำหรับใช้ในที่อยู่อาศัย ตามความสามารถในระดับชั้นที่กำหนดไว้

ช่างไฟฟ้าภายในอาคาร มีกี่ระดับ

สาขาอาชีพช่างไฟฟ้าภายในอาคารตามมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ แบ่งออกเป็น 3 ระดับด้วยกัน ได้แก่ 

1. ช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ระดับ 1 คือ ช่างที่ประกอบอาชีพในงานติดตั้งระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในอาคาร 
2. ช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ระดับ 2 คือ ช่างที่ประกอบอาชีพในงานติดตั้งระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในอาคาร และการแก้ไขปัญหาระบบไฟฟ้าขัดข้อง 
3. ช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ระดับ 3 คือ ช่างที่ประกอบอาชีพในงานติดตั้งระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในอาคาร และการตรวจสอบระบบไฟฟ้า 

งานไฟฟ้าประเภทใดที่ต้องมีใบรับรอง?

จาก พ.ร.บ.ส่งเสริมการพัฒนาฝีมือแรงงานฉบับดังกล่าว ได้มีระเบียบกำหนดให้ผู้ที่ประกอบอาชีพเดินไฟฟ้าภายในอาคาร จะต้องผ่านการสอบใบอนุญาตช่างไฟฟ้า เพื่อให้ได้ใบรับรองความรู้ความสามารถ หรือ ที่มักจะเรียกกันว่าไลเซนส์ช่างไฟฟ้า ( license) แล้วงานไฟฟ้าประเภทใดบ้างที่ต้องมีใบประกอบวิชาชีพไฟฟ้า ไปดูกันเลย 

ประเภทงานไฟฟ้าที่ต้องมีใบรับรอง 

1. งานเดินสายไฟฟ้าด้วเข็มขัดรัดสาย 
2. งานเดินสายไฟฟ้าด้วยท่อร้อยสาย 
3. งานติดตั้งและต่อวงจรไฟฟ้าสำหรับบริภัณฑ์ไฟฟ้า
4. งานใช้อุปกรณ์ป้องกันกระแสเกิน 
5. งานต่อตัวนำไฟฟ้าแบบต่าง ๆ 
6. งานตรวจสอบการทำงานของวงจรไฟฟ้า 

การยื่นขอใบรับรองความรู้ความสามารถช่างไฟฟ้า 

แล้วการจะมีใบรับรอง หรือใบ lincense ที่ว่านี้จะต้องทำยังไง ใช้เอกสารอะไรบ้าง ต้องยื่นเรื่องที่ไหน และ ใครที่สามารถขอได้บ้าง เราได้นำมาสรุปให้เข้าใจง่าย ๆ ดังต่อไปนี้

คุณสมบัติของผู้ยื่นเรื่องขอบัตรประจำตัวช่างไฟฟ้า 

1. มีอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี 
2. จบการศึกษาไม่ต่ำกว่า ปวช.3 (เทียบเท่า ม.6) ในสาขาที่เกี่ยวข้องกับอาชีพ
3. ผ่านการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ สาขาช่างไฟฟ้าภายในอาคาร  ระดับ 1
4. มีประสบการณ์ทำงานในสาขาอาชีพช่างไฟฟ้าฯ อย่างน้อย 1 ปี 
5. มีคุณลักษณะส่วนบุคคลที่เหมาะสมในสาขาอาชีพช่างไฟฟ้าภายในอาคาร 
6. ผ่านการฝึกอบรมในสาขาช่างไฟฟ้าภายในอาคาร

โดยสามารถไปยื่นขอใบรับรองฯ ที่กรมพัฒนาฝีมือแรงงานตามจังหวัดที่ตนอาศัย หรือที่หน่วยงานของรัฐ หรือ ยื่นเอกสารที่องค์กรอาชีพ ซึ่งจะต้องเตรียมเอกสาร หลักฐานต่าง ๆ ไปให้ครบถ้วน จะได้ไม่เสียเวลาในการเดินทาง 

หลักฐานในการขอบัตรประจำตัวช่างไฟฟ้า 

1. แบบ คร.11 คำขอหนังสือรับรองความรู้ความสามารถ 
2. รูปถ่ายขนาด 1 นิ้ว จำนวน 4 รูป (ถ่ายไม่เกิน 6 เดือน) 
3. สำเนาบัตรประชาชน 
4. สำเนาหนังสือรับรองผู้ผ่านการทดสอบมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ 
5. ใบรับรองประการณ์ทำงาน เกี่ยวกับงานไฟฟ้า 
6. ใบรับรองผ่านการอบรม สัมมนา หลักสูตรที่เกี่ยวข้องกับงานไฟฟ้า
7. สำเนาวุฒิการศึกษา 

ไม่มีวุฒิการศึกษาเป็นช่างไฟฟ้าอะไรได้บ้าง?

เส้นทางในอาชีพช่างไฟฟ้าไม่ค่อยมีความซับซ้อนนัก เมื่อจบการศึกษาระดับมัธยม 3 แล้วเลือกเรียนต่อ ปวช.สาขาช่างไฟฟ้า เมื่อเรียนจบก็สามารถใช้วุฒิการศึกษาไปประกอบในการเป็นช่างไฟฟ้า แต่ถ้าเรียนต่อในระดับ ปวส. สาขาช่างไฟฟ้า ยิ่งเพิ่มช่องทางและโอกาสในการหางานได้หลากหลายขึ้น เช่น พนักงานการไฟฟ้าของรัฐฯ พนักงานตรวจสอบไฟฟ้าประจำโรงงาน หรือเป็นเจ้าของกิจการด้านระบบไฟฟ้า และถ้าศึกษาต่อจนจบปริญญาตรี สาขาวิชาด้านไฟฟ้า ก็สามารถเป็นวิศวกรได้อีกด้วย 

เนื่องจากปัจจุบัน กฏหมายช่างไฟฟ้าอุตสาหกรรมกำหนดและบังคับใช้ สำหรับช่างไฟฟ้าต้องมีใบอนุญาต หรือบัตรประจำตัวช่างไฟฟ้าภายในอาคาร ไม่เช่นนั้นจะถือว่าทำผิดกฏหมาย ตามที่เราได้กล่าวมาก่อนหน้านี้ อีกทั้งผู้ที่ต้องการสอบใบเซอร์ไฟฟ้า และขอใบรับรอง ซึ่งการที่จะยื่นเรื่องขอทำการสอบใบเซอร์ไฟฟ้า และขอใบรับรองนั้น จะต้องใช้เอกสารใบสำเนาวุฒิการศึกษา และคุณสมบัติผู้ที่เป็นช่างไฟฟ้าจะต้องจบการศึกษาอย่างน้อย ม.6 หรือ ปวช.3 และต้องมีใบวุฒิการศึกษาในการยื่นเอกสารเพื่อขอใบรับรองดังกล่าว สำหรับผู้ที่ไม่มีวุฒิการศึกษา หรือไม่ได้เรียนสายไฟฟ้ามาแต่สนใจจะเป็นช่างไฟฟ้า หรือแม้แต่ผู้ที่อายุเกินวัยเรียนแล้ว ก็สามารถเข้าเรียนในสถาบันช่างไฟฟ้าที่มีมากมายในประเทศ เมื่อเรียนจบก็จะได้ใบจบการศึกษา นำไปใช้เป็นเอกสารยื่นขอสอบเพื่อได้บัตรประจำตัวช่างไฟฟ้า และสามารถประกอบอาชีพได้อย่างถูกต้องตาม พ.ร.บ.

เราสามารถเดินสายไฟฟ้าในบ้านด้วยตัวเองได้ไหม ?

สำหรับผู้ที่ไม่ใช่ช่างไฟฟ้าโดยตรง ไม่ควรเดินสายไฟฟ้าหรือติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟ้าเอง แต่ควรเลือกใช้บริการช่างไฟฟ้าที่มีใบรับรองดังกล่าว เพราะอาชีพช่างไฟฟ้าคืออาชีพที่ค่อนข้างอันตราย เพราะต้องทำงานกับกระแสไฟฟ้า เสี่ยงต่อการเกิดอันตรายแก่ชีวิตและทรัพย์สิน ด้วยเหตุนี้ จึงมีกฏหมายเพื่อออกมาควบคุมให้ผู้ที่ประกอบอาชีพช่างไฟฟ้าจะต้องมีใบรับรองถูกต้องตามข้อกำหนดของกระทรวงแรงงาน ดังนั้นเพื่อความปลอดภัย ควรให้ช่างที่มีใบรับรองเป็นผู้เดินสายไฟ เพราะมีความรู้และเชี่ยวชาญในด้านการเลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีคุณภาพและได้มาตรฐาน กับการใช้งานในแต่ละประเภท ทำให้เรามีระบบไฟฟ้าที่ปลอดภัยใช้นั่นเอง 

อย่างไรก็ตาม สำหรับช่างไฟฟ้า หรือ ผู้ประกอบการงานติดตั้งระบบไฟฟ้าภายในอาคาร ที่ต้องการอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีการรองรับความปลอดภัยและได้มาตรฐานสากลระดับโลก ไม่ว่าจะเป็น Schneider Yazaki หรือ BCC เราขอแนะนำแหล่งขายอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เป็นตัวแทนจำหน่ายโดยตรง เช่น  SQD Group Co., Ltd. ที่มีครบจบด้านอุปกรณ์ไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็นงานเดินสายไฟภายในบ้าน หรือติดตั้งระบบไฟฟ้าโรงงานอุตสาหกรรม ที่สำคัญมีวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านบริภัณฑ์ไฟฟ้าโดยตรงคอยให้คำแนะนำ และสามารถปรึกษาได้ฟรีอีกด้วย